Croeso i’r dudalen we benodol ar gyfer cefnogi ac amlygu rôl mudiadau gwirfoddol yn y sectorau iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru.

Mae CGGC wedi bod yn cefnogi mudiadau gwirfoddol yn y sector iechyd a gofal cymdeithasol ers dechrau’r 1930au. Er enghraifft, yn ystod cyfnod y dirwasgiad yn Ne Cymru, talodd CGGC am nyrsys ardal (a oedd yn costio £100 y flwyddyn) a chefnogodd ddosbarthiadau cadw’n heini i fenywod.

Ar hyn o bryd, mae’r sector yn cyflogi oddeutu 48,500 o bobl yn y sector iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru, a llawer mwy fel gwirfoddolwyr. Gyda’i gilydd, mae 25% o aelod fudiadau CGGC yn darparu gwasanaethau gofal a chymorth ar gyfer y gymuned, fel gwneud addasiadau i dai er mwyn sicrhau bod cleifion yn cael eu rhyddhau o’r ysbyty’n amserol neu er mwyn galluogi pobl i aros yn eu tai yn hytrach na symud i lety amhriodol neu anghyfarwydd, cynorthwyo a hwyluso mynediad at ymyriadau anfeddygol neu’n darparu seibiant a/neu ofal diwedd oes.

Mae CGGC yn chwarae rhan hanfodol yn y gwaith o gynorthwyo mudiadau gwirfoddol i gyflenwi a gweithredu polisïau a deddfwriaeth iechyd a gofal cymdeithasol penodol, gan gynnwys:

  • cydlynu deialog a chynrychiolaeth y sector gwirfoddol mewn cyfarfodydd lefel uchel, fel y Grŵp Cynllunio Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Llesiant
  • sicrhau bod yna sector gwirfoddol effeithiol sy’n gallu dylanwadu ar y gwaith o drawsnewid y sector iechyd a gofal cymdeithasol
  • gweithio gydag eraill i greu gweledigaeth ar gyfer gwerth cymdeithasol.

DEDDFWRIAETH A PHOLISÏAU SY’N BENODOL I GYMRU

Mae Llywodraeth Cymru yn awyddus i newid y ffordd y caiff gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithas eu darparu ledled Cymru. Golyga hyn bod yn rhaid i fudiadau gwirfoddol gymryd sylw o ddau ddarn pwysig o ddeddfwriaeth arloesol ac ymateb iddynt, sef Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 a pholisïau fel Cymru Iachach sy’n unigryw i Gymru.

Mae Llywodraeth Cymru eisiau symud y pwysau oddi ar ofal sylfaenol, eilaidd a hirdymor a’i gyfeirio tuag at y gymuned a mynediad at ymyriadau anfeddygol. Mae gan fudiadau gwirfoddol rôl allweddol i’w chwarae yn y gwaith o wthio’r newid diwylliannol hwn ymlaen, yn enwedig gan ystyried eu gallu i ddefnyddio gweithlu cyflogedig a gwirfoddol i:

  • ddarparu gwasanaethau gofal, cymorth ac eirioli
  • cyfeirio pobl a mudiadau at yr wybodaeth sydd arnyn nhw ei hangen
  • rhannu gwybodaeth leol am anghenion heb eu diwallu, er mwyn datblygu gwasanaethau newydd neu newid rhai cyfredol am y gorau.

Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014

Mae’r Ddeddf hon yn darparu fframwaith cyfreithiol er mwyn trawsnewid y ffordd y caiff gofal a chymorth ei chynnig i oedolion a phlant mewn angen, drwy hyrwyddo:

  • gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol integredig
  • mwy o annibyniaeth, fel bod gan bobl lais cryfach a mwy o reolaeth
  • mwy o ryddid, fel y gall pobl benderfynu ar y mathau o gymorth sydd eu hangen arnynt
  • gwasanaethau cyson o safon uchel ledled Cymru.

Cliciwch yma i gael y manylion llawn.

Cymru Iachach

Polisi a ddatblygwyd gan Lywodraeth Cymru ym mis Mehefin 2018 yw ‘Cymru Iachach’. Hwn yw ymateb Llywodraeth Cymru i’r Adolygiad Seneddol o ‘Ddyfodol Hirdymor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Chwyldro o’r Tu Mewn: Trawsnewid Iechyd a Gofal yng Nghymru’. Cylch gwaith yr Adolygiad oedd cynnig argymhellion ar sut gellid ail-alinio gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol er mwyn rheoli galwadau’r presennol a galwadau’r dyfodol.

Mae’n ceisio symud gwasanaethau allan o ysbytai ac i gymunedau a chynorthwyo pobl i fyw bywydau iach a hapus, gan sicrhau eu bod yn cadw’n iach yn eu cartrefi. Mae Llywodraeth Cymru wedi amlinellu tro ar ôl tro pa mor bwysig yw’r sector gwirfoddol o ran gwireddu ei gweledigaeth yn llwyddiannus, ac mae wedi creu Cronfa Drawsnewid o £100 miliwn.

Diagram yn dangos uchelgais Llywodraeth Cymru i symud o ffocws gofal a thriniaeth yn yr ysbyty yn 2018, i ffocws iechyd, lles ac atal yn 2028

I gael manylion llawn Cymru Iachach, cliciwch yma.

GOFYNION POLISI IECHYD A GOFAL CYMDEITHASOL CGGC

Rydyn ni’n ymgyrchu dros gael y canlynol i fudiadau gwirfoddol:

  • Mwy o gyllid i gynnal gweithgarwch y sector gwirfoddol
  • Mwy o gydgynhyrchu; lle gall dinasyddion a gofalwyr ddiwallu eu hanghenion drwy ddatblygu eu gwasanaethau gofal a chymorth eu hunain
  • Buddsoddi mewn arweinyddiaeth
  • Cryfhau cydberthnasau rhanddeiliaid
  • Cynorthwyo pobl i ddefnyddio Taliadau Uniongyrchol
  • Mwy o waith ymchwil ar weithlu’r sector gwirfoddol – cyflogedig a di-dâl
  • Fforymau Gwerth Cymdeithasol Gweithredol
  • Offer gwerthuso traws-sector.

ASTUDIAETHAU ACHOS

Hwb Cymorth Cynnar Sir y Fflint

Darllenwch am ymateb amlasiantaeth i deulu lle mae achosion wedi bod o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod a/neu gam-drin domestig neu esgeulustod, ond lle nad oes unrhyw un o’r achosion wedi cyrraedd y trothwy ar gyfer ymyrraeth statudol neu gyfeiriad diogelu eto.

Triniaeth Deg i Fenywod Cymru

Darllenwch am y grŵp menywod a merched a arweinir gan gleifion a ddechreuodd ei fywyd fel tudalen Facebook ar ddiwedd 2014. Erbyn hyn, mae wedi’i drawsnewid i fod yn ymgyrch sy’n ceisio cael gwasanaethau gwell i fenywod yn gyffredinol, gan gynnwys materion sy’n ymwneud â cham-esgor, y menopos a Syndrom Ehlers Danlos.

Aren Cymru

Darllenwch am y ffyrdd y mae’r elusen genedlaethol, Aren Cymru, wedi symud yn gyflym i ymateb i Covid-19 ac wedi cynnig gwasanaethau personol i bobl sy’n byw â chlefyd yn yr arennau.

Cysylltwyr Cymunedol, Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys (PAVO)

Darllenwch am y Cysylltwyr Cymunedol, a gysylltodd â’r Groes Goch Brydeinig, Age Cymru a hyd yn oed y dafarn leol er mwyn helpu cwpwl mewn oed, fel y gallai’r wraig gael ei rhyddhau o’r ysbyty a gwella’n briodol yn ei chartref.

Bywydau Gwell: Cydgynhyrchu Cymorth Anableddau Dysgu yng Ngwent

Darllenwch am brosiect cymorth anableddau cydgynhyrchiol, lle cafodd pobl ag anableddau dysgu eu trin yr un peth â staff cyflogedig Pobl yn Gyntaf Torfaen. Gyda’i gilydd, gwnaethant ddefnyddio cryfderau ei gilydd i ddatblygu gwasanaethau i ddiwallu anghenion eu cymuned.

Age Connects Morgannwg: Addasu i Heriau Bywyd – Covid-19, Llifogydd a Thorri Ewinedd

Darllenwch sut y gwnaeth Age Connects Morgannwg addasu eu gwasanaethau i ymateb i lifogydd a chefnogi pobl sy’n cysgodi.

Tide (together in dementia everyday)

‘Y rhwystr fwyaf i’w goresgyn yn ystod Covid-19 fu’r ffaith i ni golli amser a gwagle personol. Gan i wasanaethau gael eu diddymu, ar ben y cyfyngiadau symud, fe’u gwaed yn amhosibl i ni gael toriad o’r gofalu.’ Darllenwch am yr hyn y mae Tide wedi bod yn ei wneud i barhau â chymorth hanfodol i ofalwyr.

DOD O HYD I FUDIADAU IECHYD A GOFAL CYMDEITHASOL GWIRFODDOL YNG NGHYMRU

Infoengine

Cronfa ddata o wasanaethau trydydd sector a chymunedol sy’n helpu pobl â’u bywydau bob dydd

Dewis

Yn cynnig gwybodaeth am wasanaethau cymunedol a sector cyhoeddus lleol ar hyd a lled Cymru

Y RHWYDWAITH YMCHWIL PRESGRIPSIYNU CYMDEITHASOL

Beth yw presgripsiynu cymdeithasol?

Presgripsiynu cymdeithasol yw lle mae gweithiwr iechyd neu ofal cymdeithasol proffesiynol yn helpu rhywun i wella ei iechyd, llesiant neu les cymdeithasol drwy ei gysylltu â gwasanaethau cymunedol a allai fod yn cael eu darparu gan fudiadau o’r sector gwirfoddol, y cyngor neu gymdeithas tai. Er enghraifft, cyfeirio pobl sydd wedi cael diagnosis o ddementia at grwpiau cymorth dementia lleol.

Caiff rhywun ei gyfeirio i gael presgripsiynu cymdeithasol am resymau amrywiol. Dyma rai enghreifftiau:

  • am resymau ffisegol, seicolegol neu seicogymdeithasol
  • ar gyfer ei lesiant cyffredinol
  • i drechu ynysu cymdeithasol ac unigrwydd
  • i’w gefnogi i ofalu am ei hun
  • fel rhan o gyngor lles neu gyngor ariannol, neu
  • i gynorthwyo rhywun i hunanreoli cyflwr sy’n bodoli eisoes neu gyflwr hirdymor.

Mae presgripsiwn cymdeithasol neu gyfeiriad yn cwmpasu llawer o bethau, ac mae wedi’i deilwra at anghenion yr unigolyn sy’n gweithio gyda phresgripsiynydd cymdeithasol, gweithiwr cyswllt, cysylltydd cymunedol neu lywiwr i ddatblygu llwybr presgripsiynu/cyfeirio sy’n iawn iddo ef. Er enghraifft, gallai’r presgripsiwn gynnwys mynediad i gynllun cyfeillio, prosiect garddio, grŵp celf a chrefft, yoga neu raglen colli pwysau.

Beth yw Rhwydwaith Ymchwil Presgripsiynu Cymdeithasol Cymru?

Mae Rhwydwaith Ymchwil Presgripsiynu Cymdeithasol Cymru, a elwir yn WSPRN, yn rhan o Ysgol Ymchwil Presgripsiynu Cymdeithasol Cymru (WSSPR) a gyllidir gan Lywodraeth Cymru. Nod WSSPR yw datblygu fframwaith a safonau adrodd ar gyfer gwerthuso presgripsiynu cymdeithasol a chasglu tystiolaeth hanfodol ar gyfer presgripsiynu cymdeithasol yng Nghymru. Os hoffech wybod mwy am WSSPR, ewch i’r wefan, www.wsspr.wales.

Mae WSPRN yn cwrdd ledled Cymru (ac yn ddigidol) i drafod a datblygu ei flaenoriaethau ymchwil. Mae’r aelodau’n cynnwys CGGC, llawer o Gynghorau Gwirfoddol Sirol, Prifysgol De Cymru, Prifysgol Caerdydd, Prifysgol Bangor, Canolfan PRIME Cymru, Llywodraeth Cymru, mudiadau GIG Cymru ac eraill.

Os hoffech chi wybod mwy am y rhwydwaith, cysylltwch â Sally Rees, Hwylusydd Iechyd a Gofal Cymdeithasol Cenedlaethol y Trydydd Sector CGGC, ar policy@wcva.cymru.

I gofrestru i fod yn aelod o’r rhwydwaith a chael diweddariadau a rhagor o wybodaeth, cysylltwch â Fiona Harris, CGGC, ar fharris@wcva.cymru.

ADNODDAU PWYSIG

Blogiau CGGC

Podlediadau CGGC

Adnoddau eraill

PWY I GYSYLLTU AG EF YN CGGC?

Profile shot of Sally Rees, National Third Sector Health and Social Care Co-ordinator at WCVA

Sally Rees yw Hwylusydd Iechyd a Gofal Cymdeithasol Cenedlaethol y Trydydd Sector. Mae’n gweithio yng ngogledd Cymru ac yn cynrychioli buddiannau’r sector gwirfoddol mewn cyfarfodydd Llywodraethol a sector cyhoeddus lefel uchel. Caiff ei chyllido gan Lywodraeth Cymru i oruchwylio gwaith CGGC o fewn cyd-destun Cymru Iachach a Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

David Cook, Policy Officer

David Cook yw Swyddog Polisi CGGC. Mae ef yn gweithio yng Nghaerdydd ac yn adolygu gwaith Senedd a Llywodraeth Cymru, gan lunio data ar fudiadau iechyd a gofal cymdeithasol ac ysgrifennu cyflwyniadau ar eu rhan.

Cysylltu:

Os ydych chi’n gweithio mewn mudiad iechyd neu ofal cymdeithasol a chyda cwestiwn i ofyn, anghenion datblygiadol neu stori gymhellgar i’w hadrodd, cysylltwch â ni. Bydden ni’n dwli clywed gennych chi!

Ffôn 01745 357561

E-bost jdavies@wcva.cymru