Rydych chi nawr ar dudalen Deddf yr Amgylchedd (Cymru)
Gweler hefyd: Deddf Gwasanaethau Cyhoeddus a Llesiant | Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru)

Mae Deddf yr Amgylchedd (Cymru) yn sefydlu’r ddeddfwriaeth sydd ei hangen i gynllunio a rheoli adnoddau naturiol Cymru mewn ffordd ragweithiol, cynaliadwy a chydgysylltiedig.

Rhoddwyd Cydsyniad Brenhinol i’r Ddeddf yn 2016. Mae’r Ddeddf yn gwireddu’r ymrwymiad a wnaed yn Rhaglen Lywodraethu Llywodraeth Cymru i gyflwyno deddfwriaeth newydd ar gyfer yr amgylchedd. Mae hyn yn golygu bod Cymru’n economi werdd a charbon isel sy’n barod i addasu i effeithiau hinsawdd sy’n newid.

Dyma rannau allweddol y Ddeddf:

  • Rhan 1: Rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol – fel bod adnoddau Cymru’n cael eu rheoli mewn ffordd fwy rhagweithiol, cynaliadwy a chydgysylltiedig. Mae hefyd yn helpu i fynd i’r afael â’r heriau sy’n ein hwynebu, ac mae’n hoelio sylw ar y cyfleoedd y mae’r adnoddau hynny’n eu rhoi i ni.
  • Rhan 2: Newid yn yr hinsawdd – mae’n rhoi pwerau i Weinidogion Cymru bennu targedau statudol o ran lleihau allyriadau, gan gynnwys o leiaf 80% o ostyngiad mewn allyriadau erbyn 2050, ac i gyflwyno cyllidebau carbon er mwyn helpu i gyrraedd y targedau hynny.  Mae hyn yn hanfodol yng nghyd-destun ein hymrwymiadau Prydeinig ac Ewropeaidd ac yn gosod llwybr clir ar gyfer datgarboneiddio. Mae hefyd yn rhoi sicrwydd ac eglurder i fusnesau a buddsoddwyr.
  • Rhan 3: Codi taliadau am fagiau siopa – mae’n ymestyn pwerau Gweinidogion Cymru i godi tâl am fathau eraill o fagiau siopa megis bagiau am oes. Mae hefyd yn rhoi dyletswydd ar fanwerthwyr i roi’u henillion net o werthu bagiau siopa i achosion da.
  • Rhan 4: Casglu a gwaredu gwastraff – mae’n gwella prosesau rheoli gwastraff drwy ein helpu i sicrhau bod mwy o wastraff busnes yn cael ei ailgylchu a bod gwelliannau o ran trin gwastraff bwyd ac o ran faint o ynni sy’n cael ei adfer.
    Bydd hyn yn helpu i leihau’r pwysau ar adnoddau naturiol ond gan gyfrannu yr un pryd at sicrhau canlyniadau positif i’r economi a’r amgylchedd.
  • Rhannau 5 a 6: Pysgodfeydd ar gyfer pysgod cregyn a thrwyddedu morol – mae’r rhannau hyn yn egluro’r gyfraith sy’n ymdrin â rheoli pysgodfeydd pysgod cregyn a thrwyddedu morol.
  • Rhan 7: Pwyllgor Llifogydd ac Erydu Arfordirol a draenio tir – mae’n egluro’r gyfraith sy’n ymdrin â systemau rheoleiddiol eraill ar gyfer yr amgylchedd, gan gynnwys rheoli perygl llifogydd a draenio tir.

Cliciwch yma am ragor o wybodaeth am y Ddeddf.

Cliciwch yma am ragor o wybodaeth am reoli adnoddau naturiol.

Y Ddyletswydd Bioamrywiaeth a Chydnerthedd Ecosystemau – Adran 6

Cyflwynodd Adran 6, Rhan 1 o Ddeddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 ddyletswydd ehangach (dyletswydd A6) ar awdurdodau cyhoeddus wrth arfer eu swyddogaethau mewn perthynas â Chymru.

O dan ddyletswydd A6, mae’n rhaid i awdurdodau cyhoeddus geisio cynnal a gwella bioamrywiaeth cyn belled â bod hynny’n gyson ag arfer eu swyddogaethau’n briodol. Wrth wneud hynny, bydd gofyn iddynt hefyd hyrwyddo cydnerthedd ecosystemau.

Er mwyn bodloni dyletswydd A6, dylai awdurdodau cyhoeddus ymgorffori’r angen i ystyried bioamrywiaeth ac ecosystemau yn eu syniadau a’u cynlluniau busnes cychwynnol, gan gynnwys unrhyw bolisïau, cynlluniau, rhaglenni a phrosiectau, yn ogystal â’u gweithgareddau bob dydd.

Adroddiad ar Sefyllfa Adnoddau Naturiol

Mae’r Adroddiad ar Sefyllfa Adnoddau Naturiol yn asesu cyflwr adnoddau naturiol Cymru, ac yn asesu i ba raddau y mae Adnoddau Naturiol yn cael eu Rheoli’n Gynaliadwy.

Mae’r adroddiad yn:

  • Sylfaen dystiolaeth genedlaethol i Gymru ar sut yr ydym yn rheoli ein hadnoddau naturiol a’n hecosystemau, a’r cyfraniad mawr y mae ein hadnoddau naturiol yn ei wneud at ein llesiant
  • Tynnu sylw at yr heriau allweddol sy’n wynebu ein hadnoddau naturiol
  • Cefnogi’r gwaith y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn ei wneud i adrodd ar y ddyletswydd sydd arno i reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy
  • Darparu tystiolaeth sydd o gymorth wrth ddarparu gwasanaethau cyhoeddus, gan gynnwys tystiolaeth ar gyfer asesiadau o lesiant lleol, amcanion a chynlluniau
  • Darparu tystiolaeth sy’n helpu Awdurdodau Cyhoeddus i gyflawni’r ddyletswydd sydd arnynt o ran bioamrywiaeth a chydnerthedd ecosystemau cyn i’r gwaith ddechrau ar y Datganiadau Ardal

Bydd Cyfoeth Naturiol Cymru yn paratoi adroddiad newydd bob 5 mlynedd er mwyn nodi’r wybodaeth orau a fydd ar gael ar y pryd am reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy yng Nghymru.

Rhaid i Weinidogion Cymru roi sylw i’r dystiolaeth yn yr Adroddiad ar Gyflawr Adnoddau Naturiol wrth baratoi’r Polisi Cenedlaethol ar Adnoddau Naturiol.

Y Polisi ar Adnoddau Naturiol

Y Polisi ar Adnoddau Naturiol yw’r ail elfen statudol sy’n deillio o Ddeddf yr Amgylchedd (Cymru).

Mae’r Polisi hwnnw’n hoelio sylw ar reoli adnoddau naturiol Cymru mewn modd cynaliadwy, er mwyn sicrhau eu bod yn gwneud y cyfraniad mwyaf posibl at gyflawni’r nodau yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.

Mae’r polisi’n amlinellu tair Blaenoriaeth Genedlaethol:

  • Cynnig atebion sy’n seiliedig ar natur
  • Cynhyrchu mwy o ynni adnewyddadwy a defnyddio adnoddau’n fwy effeithlon
  • Gweithredu mewn ffordd sy’n seiliedig ar leoedd

Mae’r Polisi yn cwmpasu ac yn integreiddio ystod eang o feysydd polisi traddodiadol (gan gynnwys dŵr, bwyd a diod, ffermio ac amaethyddiaeth, coedwigaeth, gwastraff, ynni, mynediad cefn gwlad a’r amgylchedd) ac mae’n bwriadu gwneud y cyfraniad mwyaf posibl ar draws y 7 Nod Llesiant yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru).

Datganiadau Ardal

Bydd Datganiadau Ardal yn helpu i hwyluso’r gwaith o gyflawni Polisi Adnoddau Naturiol Llywodraeth Cymru ar lefel leol.

Mae Deddf yr Amgylchedd yn ei gwneud yn ofynnol i’r Datganiadau gynnwys gwybodaeth am yr adnoddau naturiol yn y man hwnnw, y manteision a ddarperir ganddynt, a’r blaenoriaethau, y risgiau a’r cyfleoedd y mae angen mynd i’r afael â nhw, er mwyn sicrhau eu bod yn cael eu rheoli’n gynaliadwy.

Mae Datganiadau Ardal yn sylfaen dystiolaeth i helpu sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli’n gynaliadwy ar lefel leol ledled Cymru. 

Byddant yn dwyn ynghyd ddata, gwybodaeth, sefydliadau a ffyrdd o ymgysylltu â phobl eraill i helpu i ddeall yn well y wladwriaeth a thueddiadau adnoddau naturiol mewn ardal, y pwysau arnynt a’r manteision a gawn.

Wrth wneud hynny, dylent hefyd ysgogi camau gweithredu a chydweithio o ran rheoli adnoddau naturiol.

Mae Datganiadau Ardal yn gonglfaen sylfaenol ar gyfer prosesau cynllunio eraill yng Nghymru – yn enwedig (ond nid heb fod yn gyfyngedig i) Cynlluniau Llesiant, Cynlluniau Datblygu Lleol, Cynlluniau Rheoli Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol (AHNE), Cynlluniau Datblygu AHNE, Cynlluniau Cwmnïau Dŵr a phrosesau cynllunio statudol a gweithredol Cyfoeth Naturiol Cymru ei hun.

Gan fod angen iddynt gyfrannu at y prosesau hyn mewn modd perthnasol ac amserol – mae angen i ni sicrhau bod y broses ar gyfer eu datblygu yn cael ei gwneud ar y cyd, gan ddefnyddio’r wybodaeth gyfunol gan ystod eang o randdeiliaid.

Darllenwch ragor am y Datganiadau Ardal.

Targedau lleihau allyriadau interim a’r ddwy gyllideb garbon gyntaf

Mae Llywodraeth Cymru wedi gosod y targedau lleihau allyriadau interim a’r cyllidebau carbon hyn:

  • 2020: Gostyngiad o 27%
  • 2030: Gostyngiad o 45%
  • 2040: Gostyngiad o 67%
  • Cyllideb garbon 1 (2016-20): Gostyngiad o 23% ar gyfartaledd
  • Cyllideb garbon 2 (2021-25): Gostyngiad o 33% ar gyfartaledd