Ar ôl casglu tystiolaeth, mae ymchwiliad ‘Cymru a’r Gronfa Ffyniant a Rennir’ y Pwyllgor Materion Cymreig bellach wedi’i gyhoeddi.
Gan fod y Deyrnas Unedig bellach wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd, ni fydd bellach yn gymwys ar gyfer Cronfeydd Strwythurol a Buddsoddi Ewropeaidd (ESI), sy’n ariannu cynlluniau yng Nghymru fel y Gronfa Cynhwysiant Gweithredol, y Gronfa Tyfu Busnesau Cymdeithasol a’r Gronfa Datblygu Asedau Cymunedol yn CGGC.
Mae’r adroddiad hwn yn edrych ar yr hyn y mae cyllid ESI wedi’i gyflawni yng Nghymru, yn ogystal â’r hyn y gallai’r newid arfaethedig, y Gronfa Ffyniant a Rennir, ei gyflawni yn ei le.
I grynhoi, mae’r adroddiad yn canfod:
- Diffyg manylion siomedig am gyllid newydd gan Lywodraeth y DU.
- Mae hefyd yn galw ar Lywodraeth y DU i ‘gynnig sicrwydd ar frys a darparu dyddiad pendant ar gyfer sicrhau bod gwybodaeth sylweddol am ffurf y Gronfa Ffyniant a Rennir ar gael.’
- Er gwaethaf adborth cadarnhaol, mae’n amlwg bod y system bresennol o gyllid strwythurol wedi bod yn rhy ganolog ac yn rhy fiwrocrataidd i lawer. Mae datblygu’r Gronfa Ffyniant a Rennir yn gyfle i weithredu system weinyddol symlach.
- Er nad yw’n glir ar hyn o bryd a fydd arian yn cael ei reoli’n ganolog gan Whitehall ai peidio, byddai’n Llywodraeth y DU yn wneud yn dda i beido colli’r arbenigedd a gaiff ei adeiladu yng Nghymru gan Swyddfa Cyllid Ewropeaidd Cymru (WEFO)
- Mae hefyd yn gofyn i Lywodraeth y DU ‘warantu egwyddorion cydweithio a phartneriaeth go iawn rhwng yr holl randdeiliaid, gan gynnwys Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru, llywodraeth leol a’r trydydd sector.’
- Yn olaf, mae’n cynnig bod tynnu’r DU yn ôl o’r Undeb Ewropeaidd ac effaith pandemig COVID-19 ‘yn gwneud hwn yn amser eithriadol, ac yn gyfle, i lywodraethau’r DU gynllunio system fwy ymatebol a hyblyg o gyllid strwythurol a rhanbarthol.’
Ceir manylion llawn yr adroddiad ar-lein yn https://publications.parliament.uk/pa/cm5801/cmselect/cmwelaf/90/9002.htm (Saesneg yn unig)