Mae’r Cynllun Adeiladu Capasiti mewn Cymunedau Arfordirol yn ariannu prosiectau lleol mewn ardaloedd arfordirol yng Nghymru ac yn dod â phartneriaid at ei gilydd i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd.

Bydd y Gronfa Adeiladu Capasiti mewn Cymunedau Arfordirol yn galluogi cymunedau i weithredu yn ardaloedd arfordirol Cymru i gefnogi’r gwaith o adfer natur a chynaliadwyedd.

Bydd cyllid yn cael ei ddosbarthu drwy’r Partneriaethau Natur Lleol a bydd prosiectau’n cael eu rhedeg mewn partneriaeth â Chydlynydd y Bartneriaeth leol.

GAIR AM Y GRONFA

Nod y Gronfa yw meithrin gallu ar gyfer partneriaid cymunedol, gan eu helpu i gyflawni camau gweithredu cynaliadwy sy’n cefnogi twf ac adferiad mewn ardaloedd morol ac arfordirol lleol. Bydd yn annog cydweithio rhwng rhanddeiliaid, fel cymunedau, busnesau, awdurdodau lleol a chyrff cyhoeddus eraill, ac yn creu rhwydweithiau sy’n meithrin adferiad ac adywiad natur mewn ardaloedd arfordirol.

Mae gan y cynllun gyllideb flynyddol o £500,000 sydd ar gael ar gyfer prosiectau o pum mis neu fwy sy’n werth o £20,000 o leiaf. Rhaid i bob cais gael ei gwblhau erbyn 31 Mawrth 2025.

Mae Llywodraeth Cymru yn ariannu’r cynllun o 2023-25 ymlaen, gan adeiladu ar ei buddsoddiad mewn adfer natur drwy’r Partneriaethau Natur Lleol. Gwneir ceisiadau drwy’r Partneriaethau Natur Lleol, a CGGC sy’n rheoli’r cyllid a’r gwaith cydlynu cyffredinol.

PWY ALL YMGEISIO?

Gall unrhyw bartneriaid newydd neu gyfredol sydd â diddordeb mewn cefnogi eu cymunedau arfordirol wneud cais. I wneud cais, bydd angen i chi gysylltu â Chydlynydd eich Partneriaeth Natur Leol  a fydd yn gweithredu fel y prif ymgeisydd am y cyllid. I gael rhagor o wybodaeth anfonwch e-bost at lnpcymru@wcva.cymru

BETH FYDD YN CAEL CYLLID GENNYM

Dyma rai enghreifftiau o’r mathau o weithgareddau y gallai’r gronfa eu cefnogi:

  • Datblygu sgiliau, gwybodaeth a rhwydweithiau/partneriaethau i ymgysylltu â materion morol ac arfordirol
  • Cynnal ymarferion cwmpasu i edrych ar leihau allyriadau carbon yn yr amgylchedd morol/arfordirol
  • Cynyddu dealltwriaeth y cyhoedd o ecosystemau lleol a sut i’w rheoli a’u defnyddio’n gyfrifol
  • Rhoi cynlluniau ailgylchu ar waith
  • Cynnal ymchwil i amgylcheddau lleol a’r effaith y mae newid yn yr hinsawdd yn ei chael
  • Gwella cadwyni cyflenwi bwyd môr lleol a’u cynaliadwyedd
  • Meithrin hamdden a thwristiaeth gynaliadwy
  • Meithrin dealltwriaeth o sut i wella ansawdd dŵr
  • Datblygu pecynnau bwyd ecogyfeillgar

Dylai prosiectau ganolbwyntio ar y canlynol:

  • Adfer a gwella natur
  • Twf cynaliadwy ac arallgyfeirio yng nghymunedau arfordirol Cymru
  • Helpu cymunedau arfordirol Cymru i gael mynediad at y gronfa grant a chyllid priodol arall drwy ddarparu cyngor a chymorth a datblygu rhwydwaith o randdeiliaid allweddol i rannu gwybodaeth am bynciau morol ac arfordirol

Dylech chi hefyd ystyried amcanion Lleoedd Lleol ar gyfer Natur:

  • Cefnogi gweithgareddau a chamau gweithredu sy’n adfer ac yn gwella natur
  • Canolbwyntio ar gefnogi grwpiau a dangynrychiolir a chymunedau difreintiedig ledled Cymru
  • Annog cyfranogiad ac ymgysylltiad cymunedol i alluogi pobl i brofi a gwerthfawrogi natur, a fydd yn helpu i arwain at gefnogi mentrau ehangach a mwy o faint ar draws cymunedau

CYNLLUN PEILOT

Ar ddechrau 2023, ariannwyd 14 o brosiectau peilot i brofi beth allai buddsoddiad yn y maes hwn ei gyflawni. Dyma rai enghreifftiau o sut defnyddiwyd y cyllid.

Ymddiriedolaeth Natur De a Gorllewin Cymru

Cyfranogwyr mewn gweithdy ym Mhorthcawl yn trafod pethau sy’n rhwystro’r gymuned rhag cefnogi'r amgylchedd lleol

Cyfranogwyr mewn gweithdy ym Mhorthcawl yn trafod pethau sy’n rhwystro’r gymuned rhag cefnogi’r amgylchedd lleol

Bu Ymddiriedolaeth Natur De a Gorllewin Cymru yn gweithio gyda Phartneriaeth Natur Leol Ceredigion i archwilio’r rhwystrau sy’n cyfyngu ar allu cymunedau arfordirol i fynd i’r afael â newid yn yr hinsawdd.

Bu’r prosiect yn rhoi sylw i ddelio â dau rwystr allweddol:

  • Cyfathrebu gwael a theimlad nad oes neb yn gwrando
  • Pobl yn teimlo nad oes ganddynt yr wybodaeth na’r gallu i chwarae eu rhan mewn materion morol ac arfordirol

Daethant â gwirfoddolwyr a rhanddeiliaid lleol ynghyd ym Mhorthcawl ac Aberporth, pobl na fyddent o bosib wedi ymwneud â gweithgareddau amgylcheddol lleol o’r blaen, megis ffermwyr, busnesau lleol, a swyddogion heddlu cymunedol.

Dysgodd y cyfranogwyr lawer gan ei gilydd, er enghraifft sut gallai busnesau gefnogi gweithgareddau cymunedol, a’r pwysau sy’n wynebu busnesau lleol nad yw’r gymuned o bosib yn ymwybodol ohonynt.

Roedd y prosiect yn creu lle da i bobl rwydweithio a rhannu’r gweithgareddau cynaliadwyedd a oedd yn cael eu harwain gan y gymuned, ond roeddent hefyd yn nodi bod angen cydlynu’n well a mwy o gefnogaeth ar gyfer ‘gweithredu cymunedol cynaliadwy’ yn yr ardal.

Ffilmiau Arfordir Sir y Fflint

Cyfwelwyd pysgotwr lleol yng Nghei Connah fel rhan o brosiect i godi ymwybyddiaeth o fanteision ymwneud â’r amgylchedd arfordirol lleol

Cyfwelwyd pysgotwr lleol yng Nghei Connah fel rhan o brosiect i godi ymwybyddiaeth o fanteision ymwneud â’r amgylchedd arfordirol lleol

Roedd perygl i’r gwaith da a wnaed gan wirfoddolwyr, mudiadau a busnesau lleol gael ei daflu i’r cysgod gan droseddau yng Nghei Connah yn Sir y Fflint. I fynd i’r afael â hyn, ceisiodd prosiect a gynhaliwyd gan Bartneriaeth Natur Leol Sir y Fflint arddangos manteision ymgysylltu ag ardaloedd arfordirol lleol drwy gynhyrchu ffilmiau sy’n cynnwys rhanddeiliaid lleol.

Roedd y prosiect yn cynnwys 40 a mwy o wirfoddolwyr, yn ogystal â pherchnogion busnesau lleol, ac roedd wedi ffilmio amrywiaeth o randdeiliaid fel cogydd lleol, pysgotwyr, yr RNLI (Sefydliad Brenhinol y Badau Achub), a dylanwadwr o’r ardal.

Roedd y bobl a gymerodd ran yn y prosiect yn rhyfeddu at y bywyd gwyllt sydd i’w gael mewn ardal sy’n cael ei hystyried yn ardal drefol. Arweiniodd y prosiect at ddarganfod madfallod ar hen safle tirlenwi, ac arweiniodd hynny at gynlluniau i greu cynefin naturiol ar gyfer y tir bridio drwy’r Ymddiriedolaeth Cadwraeth Amffibiaid ac Ymlusgiaid.

Roedd ffilmio gyda RNLI y Fflint hefyd wedi galluogi’r mudiad i dynnu sylw at beryglon yr aber, annog pobl i’w ddefnyddio’n ddiogel, a hyrwyddo gwaith eu tîm o wirfoddolwyr.

SUT MAE GWNEUD CAIS

I wneud cais i’r Gronfa Adeiladu Capasiti mewn Cymunedau Arfordirol, cysylltwch â’ch Partneriaeth Natur Leol, neu anfonwch neges e-bost i lnpcymru@wcva.cymru i gael rhagor o wybodaeth. Y dyddiad cau ar gyfer derbyn ceisiadau i’r rownd gyntaf yw 22 Medi 2023.