Mae Deddf Elusennau Llywodraeth y DU wedi cael Cydsyniad Brenhinol. Mae’r Ddeddf, a gyhoeddwyd cyn hyn yn Araith y Frenhines y flwyddyn ddiwethaf, yn gwneud nifer o newidiadau allweddol i Ddeddf Elusennau 2011.
Bydd y newidiadau yn berthnasol i fudiadau elusennol yng Nghymru a Lloegr. Mae’r newidiadau hyn yn cynnwys:
- Ei gwneud hi’n haws i elusennau ac ymddiriedolwyr ddiwygio’u dogfennau llywodraethu neu Siartrau Brenhinol (gyda chymeradwyaeth y Comisiwn mewn amgylchiadau penodol).
- Bydd ymddiriedolwyr yn gallu cael eu talu am nwyddau a roddir i elusen o dan amgylchiadau penodol, hyd yn oed os na nodir hyn yn y dogfennau llywodraethu. Bydd hyn yn rhoi’r hyblygrwydd i elusennau gael gafael ar nwyddau gan ymddiriedolwyr heb ganiatâd y Comisiwn.
- Bydd gan elusennau mwy o hyblygrwydd i ddefnyddio ‘taliad gwaddol’- arian neu eiddo y rhagwelwyd y byddai gan fudiad am byth yn wreiddiol. Mae hyn yn cynnwys diwygiad sy’n caniatáu i ymddiriedolwyr fenthyg hyd at 25% o werth eu cyllid gwaddol heb gymeradwyaeth y Comisiwn.
- Bydd elusennau yn gallu manteisio ar reolau symlach ar apeliadau aflwyddiannus. Er enghraifft, os na fydd apêl yn codi digon o arian, gall elusen wario rhoddion o dan £120 ar ddibenion elusennol tebyg heb orfod cysylltu â rhoddwyr unigol i gael caniatâd.
- Bydd elusennau’n cael mynediad at gronfa llawer ehangach o gynghorwyr proffesiynol ar waredu tir, ac at reolau symlach ar ba gyngor y dylent eu cael.
Er bod y Ddeddf wedi cael Cydsyniad Brenhinol ac wedi dod yn rhan o’r gyfraith, mae’r Comisiwn Elusennau wedi nodi na fydd yr holl newidiadau hyn yn digwydd ar unwaith – bydd angen is-ddeddfwriaeth ar rai, a bydd eraill yn gofyn i’r Comisiwn addasu ei systemau a’i brosesau. Nod y Comisiwn yw rhoi’r holl newidiadau ar waith erbyn hydref 2023.
Mae CGGC yn croesawu’r newidiadau hyn a ddylai liniaru rhywfaint o’r pwysau rheoleiddiol ar ymddiriedolwyr a lleihau biwrocratiaeth ddiangen.
Gallwch chi ddarllen testun llawn y Ddeddf yma (Saesneg yn unig).
Os hoffech ddysgu mwy am faterion llywodraethu, mae gennym lawer o wybodaeth a dolenni defnyddiol ar ein tudalen Llywodraethu ac arweinyddiaeth.