Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cyhoeddi adroddiad newydd, ‘Buddsoddi mewn Cymru Iachach: blaenoriaethu atal’ a dyma rhai pwyntiau allweddol.
YR ADRODDIAD
Mae’r adroddiad hwn gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn amlygu pwysigrwydd buddsoddi mewn mesurau atal i nid yn unig gadw pobl yn iach ond hefyd i drechu anghydraddoldebau iechyd a chynnig gwerth am arian hirdymor.
Mae’r adroddiad yn edrych ar raglenni llwyddiannus o dri chyfnod bywyd, y blynyddoedd cynnar a phlant, oedolion iach a heneiddio’n iach, ac yn dangos ymyriadau llwyddiannus a all fod yn fuddiol i gymunedau yn ystod pob cyfnod.
BLYNYDDOEDD CYNNAR A PHLANT
Un canfyddiad allweddol yn yr adroddiad yw bod cyfradd marwolaeth plant yng Nghymru 70% yn uwch i blant yn y cymunedau mwyaf difreintiedig o’i chymharu â’r rheini mewn ardaloedd mwy cefnog.
Wrth fynd i’r afael â hyn, mae’r adroddiad yn nodi nifer o ymyriadau effeithiol:
- Gwasanaethau integredig ar gyfer iechyd meddwl mamau a rhieni
- Rhaglenni addysg blynyddoedd cynnar yn arbennig ar gyfer teuluoedd incwm isel
- Rhaglenni sy’n cefnogi menywod i roi’r gorau i ysmygu yn ystod beichiogrwydd
OEDOLION IACH
I oedolion, mae’r adroddiad yn amlygu bod gan y rheini yn yr ardaloedd mwyaf difreintiedig risg llawer uwch o farw o achosion y gellid eu hatal. Ymhlith y prif ymyriadau a all helpu i leihau’r risg hon mae:
- Dulliau amlgydrannol o leihau hunan-niweidio a hunanladdiad
- Rhaglenni gweithgarwch corfforol i liniaru gordewdra a chlefydau cysylltiedig fel diabetes
- Rhannu data rhwng mudiadau, gan leihau’r gost sy’n gysylltiedig â thrais
HENEIDDIO’N IACH
Mae’r adroddiad hefyd yn amlygu gwahaniaeth mawr mewn disgwyliad oes pobl, gyda bwlch o 17 mlynedd rhwng menywod a bwlch o 13 mlynedd rhwng dynion sy’n byw yn ardaloedd mwyaf a lleiaf difreintiedig Cymru. Mae’r ymyriadau sy’n ceisio gwella ansawdd bywyd oedolion hŷn yn cynnwys:
- Rhaglenni ac ymyriadau i hyrwyddo byw’n annibynnol i bobl hŷn
- Rhaglenni i fynd i’r afael ag unigrwydd ac ynysigrwydd
- Rhaglenni rheoli cyn-diabetes
Mae’r adroddiad yn tanlinellu buddion ariannol ymyriadau iechyd cyhoeddus, gan nodi eu bod yn cynnig elw o £14 am bob £1 a fuddsoddir.
AM FWY O WYBODAETH
I ddarllen yr adroddiad llawn.
I wybod mwy am waith CGGC yn y maes iechyd a gofal cymdeithasol.